Wielkanoc to najstarsze, najważniejsze i najuroczyściej obchodzone święto chrześcijańskie, ustanowione na pamiątkę zmartwychwstania Jezusa Chrystusa. Wielkanoc obchodzona była już w II wieku, choć ostatecznie wyznaczanie jej daty ustanowił Sobór Nicejski w 325 roku. Przyjęto, że Wielkanoc przypadać będzie zawsze w pierwszą niedzielę po pierwszej wiosennej pełni księżyca. Najwcześniej zatem może to być 22 marca, zaś najpóźniej 25 kwietnia.
Wielkanoc rozpoczyna rezurekcja – odprawiana w nocy lub o świcie uroczysta msza święta z trzykrotnie okrążającą kościół procesją z Najświętszym Sakramentem wyniesionym z grobu Pańskiego. W kościołach ponownie wtedy słychać bicie dzwonów, często pojawiają się też wystrzały i huk jako salut na cześć zmartwychwstałego Jezusa. Innym ważnym elementem tego dnia, spędzanego w gronie rodzinnym, jest uroczyste i trwające często kilka godzin śniadanie nazywane też święconem, rozpoczynające się od podzielenia się poświęconym jajkiem i złożenia sobie życzeń.
Wielkanoc przypada w porze budzącej się do życia przyrody, która w życiu mieszkańców wsi odgrywała kluczową rolę. Ich byt zależał od powodzenia prac gospodarskich, nic więc dziwnego, że część zwyczajów wielkanocnych związana była także z zabiegami mającymi na celu zapewnienie urodzajnych plonów. Jednym z nich były wyścigi furmanek w drodze powrotnej z rezurekcyjnej mszy – wierzono, że gospodarzowi który jako pierwszy wróci do domu, szybko i bujnie wzejdzie zboże, a plony będą obfite. Inny zwyczaj nakazywał skropić pola przy pomocy kropidełek zrobionymi z rozebranych palemek wielkanocnych, co miało zapewnić ochronę przed burzą, suszą i złym urokiem. W skiby pól zakopywano zaś ciernie z ognisk palonych w Wielką Sobotę. W tej samej intencji rozpalano też ogniska na miedzach.
(opracował: Dział Naukowo-Badawczy, fotografia: tradycyjny świąteczny wystrój stołu w Muzeum Etnograficznym w Zielonej Górze-Ochli)
